Nghị định 101/2024/NĐ-CP ngày 29/7/2024 của Chính phủ quy định về điều tra cơ bản đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai. Trong 4 nội dung quy định trên, nội dung cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ ngày 01/8/2024, cho đất đã sử dụng ổn định, không có tranh chấp (trước ngày 01/7/2014,) và phù hợp với quy hoạch sử dụng đất các cấp, được người dân đặc biệt quan tâm.
Những trường hợp vi phạm luật đất đai trước ngày 01/7/2014, được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Trường hợp một, người lấn chiếm đất hành lang bảo vệ các công trình công cộng, sau khi nhà nước đã quy định công khai và cắm mốc địa giới, như: sông ngòi, đê điều; lòng đường, vỉa hè; trụ sở nhà nước và các công trình công cộng khác… Trường hợp này người dân sẽ bị thu hồi đất mà không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên trong trường hợp này, nhưng khi Nhà nước điều chỉnh quy hoạch, mà phần đất lấn chiếm không nằm trong mộc giời, hành lang bảo vệ của các công trình công cộng,… thì người dân được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ ngày 01/8/2024.
Trường hợp hai, người lấn chiếm đất có nguồn gốc từ nông trường và lâm trường, được chia thành 3 loại:
Một là, đất lấn chiếm thuộc quy hoạch rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, UBND cấp tỉnh sẽ thu hồi để giao lại về Ban quản lý rừng. Người đang sử dụng phần đất lấn chiếm này được xem xét khoán, bảo vệ rừng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong trường hợp không có Ban quản lý rừng thì người lấn chiếm được Nhà nước giao để sử dụng vào mục đích bảo vệ, phát triển rừng; được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.
Hai là, trường hợp đất lấn chiếm thuộc quy hoạch xây dựng công trình công cộng đã được công bố, UBND cấp tỉnh chỉ đạo thu hồi giao cho chủ đầu tư xây dựng. Tuy nhiên, người đang sử dụng đất lấn chiếm có thể tạm thời sử dụng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất; phải giữ nguyên trạng sử dụng đất và kê khai đăng ký đất đai theo quy định.
Ba là, trường hợp đất lấn chiếm không thuộc đất lâm trường, trồng rừng đặc dụng, trồng rừng phòng hộ; đất không thuộc công trình xây dựng công cộng đã quy hoạch, mà đã có nhà ở hoặc đang sản xuất nông nghiệp thì được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Bốn là, trường hợp sử dụng đất nông nghiệp do tự khai hoang, không có tranh chấp sẽ được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp (với hạn mức quy định là không quá 02 ha, theo Điều 176 Luật này). Nếu số đất khai hoang vượt hạn mức quy định thì phần diện tích đất còn lại, phải chuyển sang thuê đất của Nhà nước. Tất cả những nội dung nêu trên được quy định cụ thể trong Điều 139, Luật Đất đai 2024.
Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản với đất được giao không đúng thẩm quyền
Đất được giao không đúng thẩm quyền được hiểu là đất không được Nhà nước giao trực tiếp mà người sử dụng đất mua lại từ hoạt động thanh lý, hóa giá, phân phối của các cơ quan, đơn vị, tổ chức,… Do vậy, người đang sử dụng loại đất này, căn cứ vào 4 trường hợp cụ thể (trong Điều 140), để áp dụng cho mình.
Đối với trường hợp đất đã sử dụng ổn định trước 15/10/1993 đến nay, UBND cấp xã xác nhận không có tranh chấp, thì người sử dụng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (Khoản 2,6 Điều 138) và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Đối với trường hợp đất đã sử dụng ổn định trước 15/10/1993 đến trước ngày 01/7/2004, UBND cấp xã xác nhận không có tranh chấp và phù hợp với quy hoạch các cấp, thì người sử dụng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (Khoản 3,6 Điều 138) và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Đối với trường hợp đất đã sử dụng ổn định trước 01/7/2004 đến trước ngày 01/7/2014, UBND cấp xã xác nhận không có tranh chấp và phù hợp với quy hoạch các cấp, thì người sử dụng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật…
Đối với trường hợp đất sử dụng từ ngày 01/7/2014 đến trước ngày 01/8/2024 (Luật có hiệu lực thi hành), UBND cấp xã xác nhận không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch các cấp và người sử dụng đất có giấy tờ chứng minh đã nộp tiền để được sử dụng đất, thì người sử dụng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật… Các trường hợp nêu trên được quy định rõ tại Điều 140, Luật Đất đai 2024.
Theo Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường
